ปริศนาเครื่องบินโบอิ้ง 737-800 (Boeing 737-800) ตกแบบดิ่งพสุธาในจีน

ภาพจาก https://www.shutterstock.com/th/image-photo/hong-kong-china-september-20-2019-1675452076

จากเหตุการณ์เครื่องบินโบอิ้ง 737-800 (Boeing 737-800) ของสายการบินไชนา อีสเทิร์น แอร์ไลน์ส (China Eastern Airlines) เที่ยวบิน MU5735 ประสบอุบัติเหตุตกบนภูเขาในที่ไปตกในเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง (Guangxi Zhuang) ทางตอนใต้ของประเทศจีน ขณะเดินทางจากคุนหมิงไปยังเมืองกวางโจว เมื่อวันจันทร์ที่ 21 มีนาคม 2565 ส่งผลให้ผู้โดยสารและลูกเรือรวม 132 คน เสียชีวิตทั้งหมด นับเป็นอุบัติเหตุทางเครื่องบินที่รุนแรงที่สุดในรอบหลายปี อีกทั้งวิถีการตกของเครื่องบินที่ไม่ปกติ ก่อให้เกิดคำถามอีกมาก และมีหลายประเด็นที่ยังไม่มีใครทราบว่าเกิดจากสาเหตุอะไร

เครื่องบินโบอิ้ง 737-800 เป็นรุ่นทั่วไปของเครื่องบินโบอิ้งที่ให้บริการอยู่ในขณะนี้ และยังเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องบินโบอิ้งรุ่น 737-NG ที่จัดอยู่ในกลุ่มเครื่องบินรุ่น "Next Generation"  เปิดตัวในปี พ.ศ. 2537 โดยสายการบิน Hapeg-Lloyd Flug ซึ่งปัจจุบันเรียกว่า สายการบิน TUI fly และเปิดให้บริการในปี พ.ศ. 2541 โบอิ้ง 737-800 บรรจุผู้โดยสารได้ 138 ที่นั่ง เป็นเครื่องบินขนาดกำลังพอเหมาะที่ใช้งานกันทั่วโลก ปัจจุบันมีเครื่องบินโบอิ้ง 737-800 จำนวน 4,502 เครื่อง ที่ให้บริการอยู่ทั่วโลก นอกจากนี้ ยังเป็นเครื่องบินประจำกองบินของสายการบินหลายแห่ง นับเป็นรุ่นเครื่องบินโบอิ้งที่ใช้กันมากที่สุดในปัจจุบัน โดยในประเทศสหรัฐอเมริกามีบริการอยู่ 795 เครื่อง เช่นเดียวกับในจีนที่มีบริการ 1,177 เครื่อง จึงถูกจัดเป็นเครื่องบินที่มีการใช้งานมากที่สุดเป็นอันดับสองของโลก

การที่เครื่องบินลอยอยู่ในอากาศได้ เพราะถูกยกขึ้นด้วยแรงจากอากาศ เคลื่อนที่ผ่านไปบนผิวโค้งด้านบนของปีกเครื่องบิน ซึ่งมีความเร็วมากกว่าอากาศที่ผ่านไปทางพื้นผิวด้านล่างของปีก ทำให้ความเร็วของอากาศด้านบนปีกมากกว่า เป็นผลให้มีความดันอากาศน้อยกว่า ความกดดันอากาศด้านล่างปีกที่สูงกว่าด้านบนนี้จะช่วยดันปีกขึ้นและทำให้เครื่องบินลอยตัวอยู่ในอากาศได้ ในทางกลับกันสาเหตุหลักในการตกของเครื่องบินนั้น ส่วนใหญ่เกิดจากสภาพอากาศหรือทัศนวิสัยไม่ดี หรือสภาพภูมิประเทศที่เครื่องบินบินผ่านเป็นทิวเขาสูง หรือนักบินทำงานบกพร่อง สภาพร่างกายไม่พร้อมต่อการบินหรือขาดความเชี่ยวชาญ รวมถึงสภาพเครื่องบินที่ไม่สมบูรณ์

กรณีการตกของเครื่องบินโบอิง 737-800 ในครั้งนี้นั้น จากการบันทึกข้อมูลการบินจาก Flightradar24 ซึ่งเป็นเว็บไซต์ติดตามข้อมูลเที่ยวบินทั่วโลกแบบเรียลไทม์ และรายละเอียดจากการสื่อสารผ่านวิทยุการบินเบื้องต้น พบว่า หลังจากที่เครื่องบินสามารถรักษาการทรงตัวในระหว่างเปิดใช้ระบบนำร่องอัตโนมัติ (Autopilot) เครื่องบินไต่ระดับและทำการบินอยู่ที่ความสูง 29,100 ฟุต จากนั้นเครื่องบินเกิดลดระดับลงอย่างกระทันหัน โดยขณะเกิดเหตุเครื่องบินได้พุ่งตกลงสู่พื้นด้วยความเร็วกว่า 31,000 ฟุต/นาที  ในทิศทางเกือบเป็นแนวดิ่งทำมุมเกือบ 90 องศา กับพื้นโลก การตกในลักษณะนี้ เรียกว่า การสูญเสียท่าทางการบิน (Airplane Upset) ซึ่งสาเหตุที่เครื่องบินตกในลักษณะนี้ อาจเกิดขึ้นได้จาก 2 กรณี คือ 1) ปีกหลุดไปทั้งสองข้าง อาจเกิดจากการระเบิด หรือมีแรง G ที่สูงมาก ๆ กระทำกับปีก ทำให้ไม่มีแรงยก และตกลง 2) แพนบังคับทิศทาง (Control Surface) บังคับให้เครื่องบินอยู่ในทิศทางนั้น ซึ่งอาจเกิดจากความผิดปกติของระบบเครื่องบิน หรือเกิดจากการบังคับของนักบิน

แซลลี เกทธิน (Sally Gethin) ผู้เชี่ยวชาญด้านการบิน ระบุว่า “ช่วงที่เครื่องบินลดระดับลงอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดอัตราเร่งที่ เรียกว่า แรงจี (G-forces) ทำให้โลหิตสูบฉีดไปที่ศีรษะของนักบินและผู้โดยสารซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดอาการหมดสติ อย่างไรก็ตาม จากกราฟการบินแสดงให้เห็นว่า ขณะที่เครื่องบินลดระดับลงไปต่ำกว่า 9,000 ฟุต นักบินคนใดคนหนึ่งหรือทั้งสองคน อาจฟื้นคืนสติและมีเวลา 10-20 วินาที ในการพยายามควบคุมและเชิดหัวเครื่องบินขึ้น แต่ก็ไม่สำเร็จ”

ขณะนี้ยังไม่มีการระบุสาเหตุอย่างเป็นทางการว่า ทำไมเครื่องบินของสายการบินไชนา อีสเทิร์น แอร์ไลน์ส เที่ยวบิน MU5735 ถึงตก และมีความเป็นไปได้ที่จะเกิดจากสาเหตุหลายอย่าง ซึ่งรวมถึงการทำงานที่ผิดปกติของเครื่องบิน หรืออาจเป็นความผิดพลาดของนักบิน หรืออาจจะหลายกรณีรวมกัน เพราะยังมีสาเหตุอื่นที่เป็นไปได้ เช่น ความผิดปกติที่ส่วนปีกหรือหางของเครื่องบิน สภาพอากาศหรือปัญหาอื่น ๆ เช่น เกิดเพลิงไหม้ หรือปัญหาที่สายไฟ ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญด้านการบินชี้ว่ากล่องดำ จะเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้ทราบสาเหตุของการตกของเครื่องบินในครั้งนี้ โดยการวิเคราะห์ข้อมูลจากกล่องดำ และการรายงานสืบสวนจะต้องถูกยื่นต่อองค์กรการบินพลเรือนระหว่างประเทศภายใน 30 วัน ตามอนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่างประเทศ ซึ่งข้อมูลดังกล่าวอาจช่วยพิสูจน์และไขปริศนาการตกของเครื่องบินในครั้งนี้ให้กับเรากันต่อไป

เรียบเรียงโดย:  ชนินทร์ สาริกภูติ กองวิชาการวิทยาศาสตร์ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อพวช.

ที่มาข้อมูล :

China Eastern Airlines Flight MU5735: air safety experts study video and flight data in search of crash clues. [ออนไลน์]. 2565, แหล่งที่มา https://www.scmp.com/news/china/article/3171336/china-eastern-airlines-flight-mu5735-air-safety-experts-study-video-and?module=perpetual_scroll_0&pgtype=article&campaign=3171336 [25 มีนาคม 2565]

Pilots aboard doomed Boeing 737 plane may have passed out as aircraft plummeted. [ออนไลน์]. 2565, แหล่งที่มา https://www.mirror.co.uk/news/world-news/pilots-aboard-doomed-boeing-737-26523966 [25 มีนาคม 2565]

โบอิ้ง 737-800 ยอดฮิต! รุ่นเครื่องบินตกที่จีน มีมากอันดับ 2 ของโลก 4,502 ลำ. [ออนไลน์]. 2565, แหล่งที่มา https://www.springnews.co.th/news/822179 [25 มีนาคม 2565]

วิเคราะห์ 2 เหตุผล เครื่องบินจีนตก หัวพุ่งดิ่งลงเหมือนดินสอ เกิดจากอะไร?. [ออนไลน์]. 2565, แหล่งที่มา https://www.tnnthailand.com/news/socialtalk/108645/ [25 มีนาคม 2565]